Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2010

Πέθανε ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός

(Από την "Ελευθεροτυπία")
Απεβίωσε τις πρώτες πρωινές ώρες στο Παρίσι, σε ηλικία 86 ετών, ο μεγάλος Έλληνας στοχαστής Κώστας Αξελός. Τον Μάρτιο του 2009 αναγορεύτηκε διδάκτωρ φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Aυτή ήταν η τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924 από αστική οικογένεια. Διδάχτηκε από παιδί γαλλικά και γερμανικά. Κατά τα εφηβικά του χρόνια, μελέτησε κείμενα των Ηράκλειτου, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Εμπεδοκλή, Μαρξ, Νίτσε, Ντοστογιέφσκι, και ποιητών όπως ο Ρεμπώ, ο Ρίλκε, ο Χέλντερλιν και άλλοι.

Το 1941, εντάχθηκε στην κομμουνιστική νεολαία. Παρά τις διαφωνίες του, πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση υποστηρίζοντας ότι "ο πραγματικός κομμουνιστής πρέπει να κρατάει στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο τα βιβλία του Ρίλκε".

Κατά τα Δεκεμβριανά, το '44, έζησε εικονική εκτέλεση στα κρατητήρια της Ασφάλειας, φυλακίστηκε σε στρατόπεδο και τελικά απέδρασε. Όπως ήταν φυσικό η σχέση του με το δογματικό ΚΚΕ δεν ήταν δυνατό να συνεχιστεί και το 1946 εγκατέλειψε τις γραμμές του.

Τέλη του 1945, με τη βοήθεια του Οκτάβιου Μερλιέ - διευθυντή τότε του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα - επιβιβαζόταν στο θρυλικό πλέον πλοίο "Ματαρόα" μαζί με τον Κ. Καστοριάδη, τον Κ. Παπαϊωάννου, τον Κ. Βυζάντιο, την Μ. Κρανάκη, τον Κ. Κουλεντιανό, τον Ν. Σβορώνο και άλλους με προορισμό το Παρίσι. Λίγο διάστημα μετά την αναχώρησή του, καταδικαζόταν ερήμην σε θάνατο.

Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη όπου και δίδαξε από το 1962 ως το 1973. Αρχισυντάκτης του πρωτοποριακού τότε περιοδικού Arguments (Επιχειρήματα) από το 1956-1962, ίδρυσε και διηύθυνε την ομώνυμη φιλοσοφική σειρά στις "Εditions de Minuit" στην οποία εκδόθηκαν επίσης και τα περισσότερα από τα βιβλία του.

Πασίγνωστη η διένεξή του με τον Σαρτρ, τον οποίο εγκαλούσε για μη πρωτότυπη σκέψη και έκθεση παλαιότερων φιλοσοφικών ιδεών. Ο Σαρτρ με τη σειρά του τον κατηγορούσε επειδή είχε εγκαταλείψει τον κομμουνισμό.

Έχει εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία και πλήθος κειμένων (γαλλικά, ελληνικά και γερμανικά) που μεταφράστηκαν σε δεκαέξι γλώσσες.

Τον Μάρτιο του 2009 αναγορεύτηκε διδάκτωρ φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αυτή ήταν η τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα.

Τον Απρίλιο του 2009 κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις "Les Belles Lettres" το καινούργιο βιβλίο του, με τίτλο "Αυτό που επέρχεται" και πρόσφατα από τις εκδόσεις "Νεφέλη" το έργο "Το άνοιγμα στο επερχόμενο και το αίνιγμα της Τέχνης".

*O Κ. Παπούλιας αποχαιρέτησε έναν «τολμηρό στοχαστή»
"Ο Κώστας Αξελός υπήρξε ένας τολμηρός στοχαστής, ανήσυχος δημιουργός και μαχητής ιδεών, ανοίγοντας νέα μονοπάτια στην κατανόηση του κόσμου. Εμπνευσμένος δάσκαλος δίδαξε με το ήθος και την ακεραιότητά του να μη φοβόμαστε πνευματικές συγκρούσεις, ακόμα και με τον εαυτό μας", ανέφερε στο συλληπητήριο μήνυμά του ο πρόεδρος της Δημοκρατίας.